Znak towarowy jako wzór przemysłowy? Czemu nie!

Jak najlepiej chronić swoje logo? Naturalna odpowiedź brzmi – zarejestrować je jako znak towarowy!

Ale czy to jest jedyna droga? Niekoniecznie. Można spróbować chronić swoje oznaczenie inną drogą.

Znak towarowy jako wzór przemysłowy – plusy

Zakres towarów i usług. Rejestrując znak towarowy jako wzór przemysłowy nie trzeba określać zakresu towarów i usług, względem których ubiegamy się o rejestrację. Przy rejestracji wzoru przemysłowego wystarczy wskazać czym jest dany wzór. A dokładnie – odpowiednio zakwalifikować go zgodnie z międzynarodowym systemem klasyfikacji wzorów przemysłowych prowadzonym przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO). Jest to tzw. klasyfikacja lokareńska.  W przypadku znaku towarowego klasyfikujemy wzór jako “logo”, tj. zaliczamy go do klasy 32-00 klasyfikacji lokareńskiej.

Czas rejestracji. Wzór przemysłowy zarejestrujemy zdecydowanie szybciej niż znak towarowy. W przypadku znaku towarowego procedura rejestracji uwzględnia weryfikację formalną zgłoszenia, publikację, trzymiesięczny okres sprzeciwowym, decyzję o rejestracji. Wszystko to może zająć łącznie sześć miesięcy. W przypadku wzoru przemysłowego, zwłaszcza jeżeli zgłosimy go do EUIPO, cały proces od zgłoszenia do rejestracji może zająć kilka dni. Przykład z 2020 – dokonałem w EUIPO zgłoszenia trzech wzorów pojemników dnia 27.11. Mniej więcej dwa tygodnie później, tj. 09.12.2020, EUPO wydało już decyzję o rejestracji i klient mógł cieszyć się z uzyskanego prawa.

Koszt rejestracji. Ochrona logo jako wzoru przemysłowego może okazać się bardzo opłacalna, gdy jest ono szeroko wykorzystywane, względem wielu klas towarów i usług. Przy rejestracji znaku towarowego opłaty wysokość opłaty zależy od ilości klas towarów i usług ujętych w zgłoszeniu. Oczywiście im więcej klas tym większa opłata. Rejestrując logo jako wzór przemysłowy uiszczamy jedną opłatę bez względu na to względem ilu produktów/usług  chcemy je chronić. Dodatkowo, jeżeli np. chcemy zarejestrować jednocześnie kilka zupełnie różnych oznaczeń lub kilka wersji danego logo, to w przypadku znaków towarowych każdą taką formę trzeba by zgłaszać osobno i osobno opłacić dany wniosek. Natomiast EUIPO, w przypadku rejestracji wspólnotowych wzorów przemysłowych, pobiera mniejsze opłaty jeżeli jednocześnie zgłaszamy kilka wzorów. Za pierwszy wzór (wariant logo) płacimy 350 EURO, ale już za drugi wariant – 175 EURO. 

Znak towarowy jako wzór przemysłowy – minusy

NOWOŚĆ Wzór przemysłowy jest jednak prawem o trochę innym charakterze niż znak towarowy i inne są też przesłanki uzyskania ochrony wzoru. Znak towarowy ma się nadawać do odróżniania towarów i usług w obrocie. Jeżeli znak towarowy nie spełnia tego warunku, to urząd odmówi rejestracji z uwagi na brak zdolności odróżniającej. Wzór przemysłowy z kolei musi “posiadać indywidualny charakter.” 

“Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.”

Co niezwykle istotne – wzór przemysłowy musi też być nowy. Tzn. że przed datą zgłoszenia nie powinien być on publicznie ujawniony. Raczej więc  

Tu dwie uwagi. Pierwsza: jeżeli sami ujawnimy wzór na rynku, czyli np. zaczniemy stosować opracowane przez nas logo, to nie stracimy “nowości” jeżeli dokonamy zgłoszenia w ciągu roku od daty tego ujawnienia.

Druga: tak Urząd Patentowy RP jak i EUIPO nie weryfikują sami z siebie czy dany wzór jest faktycznie nowy. Tym nie mniej, osoby trzecie mogą domagać się unieważnienia prawa do wzoru jeżeli stwierdzą, że nie zostały spełnione przesłanki do jego rejestracji. 

CZAS OCHRONY Znak towarowy może być chroniony teoretycznie w nieskończoność. Uzyskujemy początkowo prawo ochronne początkowo na 10 lat, ale za odpowiednią opłatą ochrona ulega przedłużeniu o kolejne 10 lat. I przedłużenia te można powtarzać. 

Czas ochrony wzoru przemysłowego jest podzielony na 5 letnie okresy. Płacąc odpowiednią stawkę, o czym za chwilę, przedłużamy ochronę o kolejne 5 lat. Maksymalnie możemy w ten sposób uzyskać 25 lat ochrony wzoru przemysłowego. Po upływie tego okresu ochrona wygasa i wzór trafia do “domeny publicznej”. 

Tu warto napomknąć, że właściwie nic nie stoi na przeszkodzie, aby w międzyczasie wzór zarejestrować jako znak towarowy i mieć możliwość zabezpieczenia nieograniczonej czasowo ochrony logo.

KOSZT Jakkolwiek początkowa opłata za zgłoszenie i pierwszy 5-letni okres ochrony jest wyraźnie mniejsza od opłaty za rejestrację znaku towarowego, to koszt ochrony wzoru przemysłowego rośnie z czasem. Opłaty za ochronę trzeba uiszczać częściej (co 5 lat zamiast co 10 lat, jak przy znakach towarowych) jak i są one coraz wyższe. W Polsce opłata za ostatni pięcioletni okres ochrony wynosi 2000 PLN. W EUIPO – 180 EURO. 25 lat ochrony jednego wzoru w Polsce kosztuje 4270 PLN. W EUIPO 1240 EURO.

Jak egzekwować prawo do logo zarejestrowanego jako wzór przemysłowy?

Dysponując prawem do zarejestrowanego wzoru przemysłowego możemy je egzekwować, choć następuje to na trochę innych zasadach niż gdybyśmy zarejestrowali logo jako znak towarowy.

Ochrona loga jako wzoru przemysłowego rozciąga się na wzory identyczne jak i wszelkie inne, które na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia. Jeżeli podmiot trzeci zaczyna korzystać z wzoru, który właśnie jest na tyle podobny do naszego zarejestrowanego wzoru (loga), że “nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia na zorientowanym użytkowniku”, to dochodzi do naruszenia naszego prawa.

Jeżeli natomiast stwierdzimy, że ktoś próbuje zarejestrować podobne logo jako znak towarowy, to możemy złożyć wobec takiego zgłoszenia sprzeciw. A jak nam umknie okres sprzeciwowy to możemy wnieść o unieważnienie prawa z rejestracji znaku towarowego z uwagi na naruszenie naszego prawa do wzoru przemysłowego. Tylko, oczywiście, w tym wypadku nie będziemy powoływali się na prawo do znaku towarowego tylko do wzoru przemysłowego. 

Wobec znaków towarowych zarejestrowanych w Urzędzie Patentowym RP musimy się powołać na “naruszenie prawa majątkowego osoby trzeciej.” Tym “prawem majątkowym” jest właśnie prawo z rejestracji wzoru przemysłowego. Zgodnie z Ustawą prawo własności przemysłowej: “nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy, którego używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich.” Na wzór przemysłowy możemy się powołać tak w ramach sprzeciwu, jak i później – wnosząc wniosek o unieważnienie danego prawa ochronnego na znak towarowy.

W przypadku znaków towarowych Unii Europejskiej podstawą jest “naruszenie prawa własności przemysłowej”, o którym mowa w Artykule 60 ust. 2 lit d) Rozporządzenia 2017/1001.  “Unijny znak towarowy podlega również unieważnieniu na podstawie wniosku złożonego do Urzędu lub na podstawie powództwa wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia, w przypadku gdy używanie tego znaku towarowego może zostać zabronione z uwagi na inne, wcześniej nabyte prawo na mocy ustawodawstwa Unii lub prawa krajowego, które zapewniają taką ochronę, w szczególności: d) prawo własności przemysłowej.” Co ciekawe, zgodnie z przywołanym Rozporządzeniem, na wzór przemysłowy możemy się powołać dopiero jak jakiś znak zostanie zarejestrowany w EUIPO. Naruszenie wzoru przemysłowego nie zostało wskazane jako możliwa podstawa sprzeciwu wobec rejestracji w EUIPO.